Klasa VII a

Witajcie Moi Drodzy, 

ponownie spotykamy się na naszym  blogu. Nie ukrywam, że zdecydowanie wolałabym spotkać się z Wami w klasie...., no ale cóż ...

Proszę, otwórzcie zeszyty ( gramatyka), zapiszcie temat lekcji, datę na marginesie.

Temat: Imiesłowy przymiotnikowe

https://www.youtube.com/watch?v=u1D8A8CF7N4&ab_channel=AdamSmilowski

Nowa wiadomość

 • Imiesłowy to nieosobowe formy czasownika, czyli takie, które nie odmieniają się przez osoby. Dzielimy je na: imiesłowy przymiotnikowe i imiesłowy przysłówkowe.

 • Imiesłowy przymiotnikowe przypominają przymiotniki, ponieważ: 

– odpowiadają na pytania jaki?, jaka?, jakie?, 

– odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje.

 • Wyróżniamy imiesłowy przymiotnikowe czynne i imiesłowy przymiotnikowe bierne.

 Imiesłowy przymiotnikowe czynne  

• nazywają cechy związane z aktywnym wykonywaniem czynności lub ze znajdowaniem się w określonym stanie, 

• są zakończone na -ący, -ąca, -ące. 

Przykłady: 

czytająca dziewczyna (= dziewczyna, która właśnie czyta) 

jedzący chłopak (= chłopak, który właśnie je)

uśmiechające się dzieci (= dzieci, które właśnie się uśmiechają) 

 Imiesłowy przymiotnikowe bierne 

• nazywają cechy związane z biernym uleganiem czynnościom lub stanom, 

• są zakończone na: -ny, -na, -ne lub -ty, -ta, -te. 

Przykłady:

czytany list (= taki, który podlega czynności czytania) 

jedzona potrawa (= taka, która podlega czynności jedzenia)

 uśmiechnięte dzieci (= takie, których wygląd 

Ćwiczenia

1. Wskaż w podanym tekście imiesłowy przymiotnikowe. Które z nich to imiesłowy przymiotnikowe czynne, a które – bierne? 

Ten szybko biegnący chłopak to Tomek – mój przyjaciel. W zeszłym roku miał wypadek na nartach – został kontuzjowany. Możecie sobie wyobrazić, co to oznacza dla sportowca – był niepogodzony z tą sytuacją! Na szczęście Tomek ma silny charakter i jest wytrwały – z uporem ćwiczył podczas rehabilitacji, by odzyskać sprawność. Z całą pewnością mogę powiedzieć, że jest osobą walczącą o swoje marzenia i pasje. Dzięki temu dzisiaj znowu jest podziwianym biegaczem, wymagającym od siebie coraz to większych osiągnięć sportowych. 

• Określ przypadek, liczbę i rodzaj imiesłowów występujących w zdaniach.

Gramatyka w praktyce 

W zdaniach imiesłowy przymiotnikowe występują w funkcji przydawki – są określeniem rzeczownika. Pozwalają w krótszej formie przekazać informację, którą moglibyśmy wyrazić zdaniem. 

Przykłady: 

Dziewczynka, która tańczy, to moja siostra. Tańcząca dziewczynka to moja siostra;

Potknął się o plecak, który ktoś postawił w przejściu. Potknął się o postawiony w przejściu plecak. 

Imiesłowy przymiotnikowe bierne bardzo często nazywają stany (np. przestraszony, zamyślona) i właściwości (np. poplamiony, wyschnięty). 

2. Przekształć podane zdania tak, aby zastąpić każdy wyróżniony czasownik imiesłowem przymiotnikowym czynnym lub biernym.

Prosimy osoby, które biorą udział w konkursie, o zgłoszenie się do rejestracji przy wejściu do skateparku. 

Wszyscy, którzy oglądają zawody, muszą zachować bezpieczną odległość. 

Sprzęt, który ktoś zostawił na ławce, jest do odebrania przy stoliku sędziów.

Gramatyka w praktyce 

Stosując imiesłowy przymiotnikowe, możemy unikać błędów stylistycznych polegających na powtarzaniu tych samych wyrazów. 

Przykład: 

Chłopiec, który biegł na końcu, potknął się o korzeń, który wystawał z ziemi. 

Chłopiec, który biegł na końcu, potknął się o wystający z ziemi korzeń.

3. Przekształć zdania tak, aby nie powtarzać zaimka który. Zastosuj odpowiednie imiesłowy. 

Lena założyła sukienkę, którą przysłała jej ciocia, która mieszka w Australii. 

Obserwowałem kota, który bawił się zabawką, którą zrobiłem na lekcji techniki. 

Wszyscy pamiętamy bramkę, którą strzelił Bartek w meczu, który rozegraliśmy z VII b

Nowa wiadomość 

Imiesłowy przymiotnikowe czynne tworzymy od czasowników niedokonanych, natomiast imiesłowy przymiotnikowe bierne możemy utworzyć zarówno od czasowników niedokonanych, jak i dokonanych. Przykłady:

 grać (czasownik niedokonany) 

 Dziewczyna grająca na ukulele. (imiesłów przymiotnikowy czynny);

 Co było wczoraj grane w radiu? (imiesłów przymiotnikowy bierny) 

zagrać (czasownik dokonany)

  Utwór został zagrany aż cztery razy. (imiesłów przymiotnikowy bierny) 

Nowa wiadomość 

Imiesłowy przymiotnikowe bierne tworzymy od czasowników przechodnich, czyli takich, które tworzą stronę bierną.

 Przykłady: 

Zdałam egzamin. Egzamin został przeze mnie zdany. zdać (czasownik przechodni) 

 zdany (imiesłów przymiotnikowy bierny) 

4. Przekształć wypowiedzenia tak, aby zastąpić podkreślone czasowniki imiesłowami przymiotnikowymi. Nazwij utworzone imiesłowy. 

Muszę się wybrać na film, który wchodzi w tym tygodniu do kin. 

Aktorka, która w nim występuje, jest naprawdę utalentowana.

5. Uzupełnij w zeszycie zdanie, wpisując odpowiedzi spośród oznaczonych literami A i B oraz oznaczonych literami C i D. 

W wypowiedzeniu     Zmęczony zawodnik wytrwale biegł do mety. Podkreślony wyraz to A/B, który został utworzony od czasownika C/D. 

A. imiesłów przymiotnikowy czynny                                             C. dokonanego

B. imiesłów przymiotnikowy bierny                                               D. niedokonanego

Gramatyka w praktyce

 Nie wszystkie wyrazy, które odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje oraz mają zakończenie -ący, to imiesłowy. 

Przykładowo interesujący (film) i gorąca (herbata) to po prostu przymiotniki. 

W razie wątpliwości, czy dany wyraz jest przymiotnikiem, czy imiesłowem, zastanów się, czy odpowiada on na jedno z pytań odnoszących się do czynności lub stanów: co robiący? w jakim stanie się znajdujący?.

 Jeśli tak, to zapewne masz do czynienia z imiesłowem przymiotnikowym, a nie z przymiotnikiem. 

Przykłady: uczniowie interesujący się sportem (co robiący?) – czyli uczniowie, którzy (co robią?) interesują się sportem interesujący film (jaki?) – czyli film, który budzi (co?) zainteresowanie ? 

6. W którym z podanych przykładów słowo niewyparzony jest przymiotnikiem, a w którym – imiesłowem? 

Piotr znów skomentował dosadnie jej pomyłkę – ma niewyparzony język. 

Ten słoik jest niewyparzony – przed włożeniem konfitury musisz go zalać wrzątkiem!

Proszę, wykonajcie powyższe ćwiczenia. Sprawdzimy je wspólnie na lekcji on- line.

Powodzenia😊