Klasa VII a

Temat: Imiesłowy przysłówkowe

https://www.youtube.com/watch?v=XtaUS-f37pE&ab_channel=NowyObywatel

Notatka w zeszycie

Imiesłowy przysłówkowe to nieosobowe i nieodmienne formy czasownika, które przypominają przysłówki i odpowiadają na pytania jak?, kiedy?.

Wyróżniamy imiesłowy przysłówkowe współczesne i imiesłowy przysłówkowe uprzednie. 

Imiesłowy przysłówkowe współczesne 

• nazywają czynności lub stany, które są równoczesne z innymi czynnościami lub stanami,

 • są zakończone na -ąc.

 Przykłady: Czytając książkę, piła kakao. (= w tym samym czasie czytała książkę i piła kakao)

 Kąpiąc psa, rozmawiała z mamą. (= w tym samym czasie kąpała psa i rozmawiała z mamą)

Imiesłowy przysłówkowe  uprzednie 

 • nazywają czynności lub stany wcześniejsze od innych czynności lub stanów, 

• są zakończone na -wszy, -łszy. 

Przykłady: Przeczytawszy książkę, wypiła kakao. (= najpierw przeczytała książkę, potem wypiła kakao) 

Wykąpawszy psa, porozmawiała z mamą. (= najpierw wykąpała psa, potem porozmawiała z mamą)

Uwaga!

Imiesłów przysłówkowy uprzedni jest obecnie używany bardzo rzadko, a w nieoficjalnej polszczyźnie w zasadzie nie występuje. 

Ćwiczenie 1.

Uzupełnij zdania odpowiednimi imiesłowami przysłówkowymi utworzonymi od czasowników podanych w nawiasach. 

• (Kupować) spodnie, poprosił sprzedawczynię o radę. 
• (Zakupić) prezent dla przyjaciela, Kuba udał się na przyjęcie. 
• (Dzwonić) po taksówkę, Magda pakowała ostatnie rzeczy do walizki.
•  (Zadzwonić) do restauracji, zarezerwowała stolik dla gości
• Od jakich czasowników – dokonanych czy niedokonanych – tworzy się imiesłowy przysłówkowe współczesne, a od jakich – uprzednie?

Imiesłowy przysłówkowe współczesne tworzymy od czasowników niedokonanych, a imiesłowy przysłówkowe uprzednie – od czasowników dokonanych. .

Ćwiczenie 2.

Przekształć podane zdania, zastępując wyróżnione słowa imiesłowami przysłówkowymi współczesnymi lub uprzednimi. Pamiętaj o zamianie spójników na przecinki. 

Zuza wstała wcześnie rano i wybrała się na wycieczkę rowerową. Jechała przez las i podziwiała widoki. Dotarła do leśniczówki i zatrzymała się na krótki odpoczynek. Leżała na polanie i jadła poziomki. 

• Porównaj oba teksty i powiedz, jak zmiana form osobowych na imiesłowy wpłynęła na charakter wypowiedzi. 

Ćwiczenie 3.

Od jakich czasowników utworzono imiesłowy występujące w podanych zdaniach? Określ aspekt tych czasowników. 

Odłożywszy telefon, wróciła do czytania książki. 

Odkładając telefon, przyglądała się widokowi za oknem. 

Usłyszawszy budzik, z ciężkim westchnieniem wstała. 

Umywszy zęby, szybko się ubrała. 

Myjąc zęby, przeglądała się w lustrze.

Proszę, wykonajcie powyższe ćwiczenia. Sprawdzimy je wspólnie na lekcji on- line.

Powodzenia😊