Klasa VI F

Temat: Co już wiemy o częściach zdania? - podmiot


Wyraz nazywający wykonawcę czynności, o której mowa w zdaniu, to podmiot. 
Odpowiada on na pytania: kto?, co? i jest najczęściej rzeczownikiem lub zaimkiem zastępującym rzeczownik. 

Kolumb dopłynął do nieznanego Europejczykom lądu.
Dotarł on do Ameryki. 

Rodzaje podmiotów:

• GRAMATYCZNY -  w języku polskim występuje najczęściej, wyrażony jest pojedynczym rzeczownikiem w mianowniku, np.

         Maćko chciał ożenić Zbyszka z Jagienką ( chciał kto? - Maćko)

• LOGICZNY - wyrażony rzeczownikiem w dopełniaczu, najczęściej związany z orzeczeniem, w którym jest mowa o przybywaniu, ubywaniu lub braku czegoś, np.

       Wiosną przybywa wody w rzekach ( przybywa czego? - wody)

       Danusi nie było w Szczytnie ( nie było kogo? - Danusi)

• DOMYŚLNY - nie jest wyrażony bezpośrednio, jako osobny wyraz, lecz domyślamy się, o kim lub o czym mówi orzeczenie, np.

       Wyruszyli na Żmudź. ( wyruszył kto ? - oni)

• SZEREGOWY - funkcję podmiotu pełni jednocześnie kilka wyrazów współrzędnych względem siebie, np.

        Maćko i Zbyszko wyruszyli na Żmudź. ( wyruszył kto? - Maćko i Zbyszko)

• ZBIOROWY - wyrażony rzeczownikiem w l. poj., oznaczającym zbiorowość, np. klasa, armia, społeczeństwo, szlachta, np.

        Rycerstwo polskie i litewskie rozgromiło Krzyżaków pod Grunwaldem.

• ZDANIE BEZPODMIOTOWE - brak podmiotu, nie wiadomo o kim lub o czym mowi orzeczenie, np.

        Na czas przerwy semestralnej zawieszono zajęcia. ( nie wiadomo, kto zawiesił) 

Wykonaj ćwiczenia.

1. W podanych zdaniach podkreśl podmioty. Jaką częścią mowy zostały wyrażone?

a) Gdzie dwóch się bije , tam trzeci korzysta.___LICZEBNIK__________________

b) Wczoraj już nie wróci. ________________________________________________

c) Przyjemnie jest chodzić po łące boso. ____________________________________

d) Ty jesteś wspaniałym tancerzem. _______________________________________

e) Zawodnicy wybiegli na boisko. _________________________________________

2. Podkreśl i nazwij rodzaje podmiotów w podanych zdaniach . Zaznacz zdanie bezpodmiotowe.

a) Nie starczyło mu odwagi na przyznanie się do winy. __PODMIOT LOGICZNY_____

b) Po wielkim wysiłku zrobiło się jej słabo. ___________________________________

c) Jedna jaskółka wiosny nie czyni. _________________________________________

d) Nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe. _______________________________________

e) Co roku młodzież tłumnie uczestniczy  w festiwalu. ___________________________

f)  Rozległy się tysiące oklasków. ____________________________________________ 

g) Nie było żadnych szans na wygranie konkursu. ______________________________

h) Nie miał ochoty na dalszą rozmowę._______________________________________

i)  Postanowiono rozpocząć akcję. ___________________________________________

j)  Najlepsi wyjadą na tydzień do Paryża. ______________________________________

k)  Za nim wrzask,psów, krzyk strzelców, trąby dojeżdżaczy grzmiały ze środka puszczy.

______________________________________________________________________

3. Przekształć zdania tak, aby znalazły się w nich podmioty szeregowe. 

a)  W kartonie znajdowały się ozdoby choinkowe.

b)  Na wieszakach wisiały ubrania.

UWAGA !

Proszę, aby pracę przesłali mi uczniowie, którzy mają następujący nr w dzienniku

26 ( Piotruś ), 25  ( Wika ), 24 ( Lila ).

TYLKO Ci uczniowie wysyłają do mnie prace na pocztę edyta.sci@pracowniasp1.pl 
do wtorku, 21 kwietnia do godz. 18.30

Powodzenia!