Klasa VI F

Temat : Co już wiemy o częściach zdania ? - orzeczenie


Czynność wykonywana przez podmiot albo stan, w jakim się on znajduje, są wyrażane za pomocą orzeczenia. 
Orzeczenie odpowiada na pytania: co robi?, co się z nim dzieje? i jest zwykle czasownikiem w formie osobowej. Tworzy zdanie ( tzn. , że wypowiedzenie bez orzeczenia , czyli bez czasownika w formie osobowej, nie jest zdaniem). 

Wróciłam późno ze szkoły.

Rodzaje orzeczeń:

• CZASOWNIKOWE - wyrażone osobową formą dowolnego czsownika, np.

      Zbyszko z Bogdańca złożył śluby Danusi Jurandównie.

UWAGA ! NOWA WIADOMOŚĆ - CZĘSTO BYWA NA EGZAMINACH!

• IMIENNE - złożone z DWÓCH części: ŁĄCZNIKA , wyrażonego osobową formą czasowników: być, zostać, stać się, oraz ORZECZNIKA, wyrażonego jakąś inną częścią  mowy, np.

     Zbyszko został pasowany na rycerza.

Pamiętacie ( mówiliśmy o tym na lekcjach we wrześniu, na początku VI klasy), że analizę  składniową zdania zawsze zaczynamy od znalezienia orzeczenia ( Nie podmiotu!) 

Podmiot i orzeczenie tworzą w zdaniu związek główny.

Wykonaj ćwiczenia

1. Z podanego tekstu wypisz orzeczenia i podziel je na: 

a) czasownikowe,

b) imienne.

     " Wieczorem proszę przykryć mnie kloszem.U pana jest bardzo zimno. Tam, skąd przybyłam... Naiwne kłamstwo, na którym została przyłapana, zawstydziło ją. Znów zaczęła kaszleć. W ten sposób Mały Książę przestał wierzyć róży. Wziął  poważnie słowa bez znaczenia i stał się bardzo nieszczęśliwy. Był za młody, aby umieć kochać."

" Gwiazdy mają dla ludzi różne znaczenie. Dla tych, którzy podróżują są drogowskazami. Dla innych są tylko małymi światełkami. Dla mego Bankiera są złotem. Ty będziesz miał takie gwiazdy, jakich nie ma nikt. Twoje gwiazdy będą się śmiały. A gdy się pocieszysz,będziesz zadowolony z tego, że mnie znałeś. Twoich przyjaciół zadziwi to, że śmiejesz się, patrząc na gwiazdy. Pomyślą, że zwariowałeś. Zrobiłem ci brzydki figiel" .

              A. de Saint Exupery " Mały Książę" tłum. J. Szwykowski

2. W których wypowiedzeniach występują orzeczenia imienne?

a) Moja starsza siostra jest studentką medycyny.

b) Moja starsza siostra studiuje medycynę.

c) Jesienią drzewa mienią się kolorami.

d) Jesienią drzewa stają się kolorowe.

e) Daria jest uczennicą szóstej klasy.

f)  Daria jest w szkole.

g) Wojtek został dziś w domu.

h) Wojtek został zawodnikiem naszej drużyny.


3. Podkreśl zdania, w których jest orzeczenie imienne.

a) Pan Kowalski jest proszony do telefonu.

b) Chłopcy stają się coraz więksi.

c) Magdy nie będzie.

d) Mleko wykipiało.

e) Dzieci zostaną odebrane na miejscu.

f)  Pożar był gaszony przez dwa zastępy straży pożarnej.

g) Ulice zostaną posprzątane przez odpowiednie służby.

h) Świętowanie zaczęło się już wczoraj.

UWAGA !

Proszę, aby pracę przesłali mi uczniowie, którzy mają następujący nr w dzienniku

23 ( Julia S ), 22  ( Remigiusz ), 21 ( Kuba S. ).

TYLKO Ci uczniowie wysyłają do mnie prace na pocztę edyta.sci@pracowniasp1.pl 
do środy, 22 kwietnia do godz. 18.30

Powodzenia!